Ja, maar, de loonkloof bestaat toch eigenlijk niet? Zodra het over de loonkloof gaat, zijn er vijf tegenargumenten die steeds weer terugkomen. We nemen ze onder de loep!
1. VROEGER WAS DE LOONKLOOF MISSCHIEN EEN PROBLEEM, MAAR DIT LOST ZICH VANZELF OP!
Helaas, was het maar zo’n feest. Het klopt dat de loonkloof in de loop der jaren kleiner wordt. Maar in het huidige tempo moeten we nog 61 jaar (!) wachten totdat de loonkloof is gedicht.
Hoe groot is die loonkloof dan eigenlijk precies?
- Op jaarbasis is het verschil 36 procent: dat is wat vrouwen gemiddeld minder op hun rekening krijgen. Dat leidt ertoe dat veel vrouwen niet financieel onafhankelijk zijn, dat ze minder pensioen opbouwen en vaker in armoede leven. Een deel van dit verschil komt doordat vrouwen minder uren betaald werk doen (zie ook punt 2).
- Het verschil in uurloon is 13 procent. Die 13 procent vergelijkt het uurloon van álle vrouwen met dat van álle mannen in Nederland. Een deel van dat verschil is te verklaren: vrouwen werken in sectoren die minder betalen (zie punt 3) en bekleden minder vaak topfuncties (zie punt 4). Maar ook als je daarvoor corrigeert blijft er een verschil bestaan: het ‘onverklaarbare’ verschil.
- Het ‘onverklaarbare’ verschil in uurloon is 4 procent bij de overheid en 7 procent in het bedrijfsleven. Vrouwen verdienen voor gelijkwaardig werk dus nog bijna een maandsalaris minder dan hun mannelijke college!
2. VROUWEN WERKEN DEELTIJD: LOGISCH DAT ZE MINDER VERDIENEN!
Vrouwen werken vaker deeltijd: dat klopt. Maar dat betekent niet dat ze de hele week yoga’en of aan het zwembad hangen. Wat ze wel doen? Werk waar ze niet voor betaald krijgen! In het huishouden, zorg voor kinderen, mantelzorgen en vrijwilligerswerk.
OESO-cijfers laten zien dat vrouwen en mannen in Nederland gemiddeld evenveel werken. Bij vrouwen is echter ongeveer de helft (3,7 uur) van hun werkdag onbetaald, terwijl dat bij mannen slechts eenderde is (2,4 uur).
Dat we voor dat werk niet betalen betekent niet dat het geen waarde heeft. De geschatte bijdrage van het onbetaalde werk van vrouwen aan de wereldeconomie is 10.800 miljard dollar, blijkt uit onderzoek van Oxfam. Dat is meer dan de gecombineerde omzet van de vijftig grootste bedrijven ter wereld (zoals Apple, Amazon en Shell). Als een thuisblijfmoeder een eerlijk salaris zou verdienen voor haar 91-urige werkweek zou dat uitkomen op zo’n 72.000 euro (!).
3. VROUWEN KIEZEN TOCH ZELF VOOR BEROEPEN DIE MINDER GOED BETALEN?
Het klopt dat typische vrouwenberoepen – zoals de zorg, de kinderopvang, het onderwijs – minder goed betalen dan typische ‘mannenberoepen’. Maar hoe komt dat eigenlijk? Is er een overschot aan werknemers? Is er minder opleiding voor nodig? Of zijn die beroepen minder belangrijk? Nee hoor: in de coronacrisis bleek dat zo’n twee derde van de cruciale beroepen door vrouwen wordt uitgevoerd. Het zijn beroepen waarvan we weten dat we niet zonder kunnen, in sectoren waar vaak grote tekorten zijn, de werkdruk hoog is en de salarissen laag zijn.
Kunnen vrouwen dan niet gewoon kiezen voor sectoren die beter betalen? De Franse feminist en socioloog Évelyne Sullerot liet al in de jaren zeventig zien dat het niet zo eenvoudig ligt. Zij beschreef dat zodrá er meer vrouwen in een bepaalde sector gaan werken, het aanzien en het salaris van de sector als geheel dalen, een theorie die bekend is geworden als ‘de wet van Sullerot’. In de loop der jaren is dit onderzocht en bevestigd door verschillende economen. Werk gedaan door vrouwen wordt simpelweg minder gewaardeerd dan werk gedaan door mannen. Dat hebben we de laatste jaren onder meer kunnen zien in het (basis)onderwijs, in de rechtspraak en onder huisartsen.
4. VROUWEN ZITTEN MINDER VAAK OP HOGE POSITIES
Er zijn in Nederland meer directeuren met de naam Peter dan directeuren die vrouw zijn. Ja, dat zijn een heleboel Peters of heel weinig vrouwen, of allebei!
Het glazen plafond, of ‘het betonnen plafond’, zoals Sigrid Kaag het noemde is net zo’n hardnekkig fenomeen als de loonkloof. Hoe hoger je komt, hoe minder vrouwen je ziet. We geloven – al dan niet bewust – dat mannelijke betere leiders zijn. Mannen die aan de macht zijn benoemen vaak weer andere mannen die op henzelf lijken. En omdat vrouwen aan de macht zo’n unicum zijn worden zij aan een heel andere – hogere – standaard gehouden dan mannen die aan de macht zijn. Ze worden kritischer beoordeeld en krijgen vaker vragen over hun persoonlijkheid, hun uiterlijk en privé-leven, en minder over de inhoud van hun werk.
5. VROUWEN ONDERHANDELEN NIET OVER HUN SALARIS, DUS LOGISCH DAT ZE MINDER KRIJGEN!
Uit onderzoek van Harvard Business Review blijkt dat vrouwen even vaak om salarisverhoging vragen als mannen, maar minder kans hebben om het te krijgen. Ook dit heeft weer te maken met – onbewuste – vooroordelen. Bij vrouwen die om salarisverhoging vragen kijkt de werkgever meer naar prestaties uit het verleden: heeft ze het al bewezen? Nee, dan zetten we haar liever nog een jaartje in de aanloopschaal! Bij mannen wordt er meer naar het potentieel gekeken: geloven we dat hij het kan? Ja hoor, kom maar door met dat hogere salaris!
Zo zijn werkgevers – al dan niet onbewust – sneller geneigd om mannen salarisverhoging te geven, en daar bij vrouwen nog even mee te wachten.
Eerder verschenen op https://dekoffiejongens.nl/gastblog-sophie-van-gool-auteur-van-waarom-vrouwen-minder-verdienen/ en lees ook Sophie’s boek Waarom vrouwen minder verdienen voor meer!
